1951 жылы поселкелік кітапхана болып өз оқырмандарына есігін ашқан, кейін 1954 жылы Жезқазғанға қала мəртебесі берілуіне байланысты кітапхана қалалық орталық кітапхана болып аталды. 1961 жылы 24 қарашада халық депутаттары Жезқазған қалалық атқару комитетінің № 284 -ші шешімімен кітапханаға ұлы жазушы, қоғам қайраткері, ғұлама ғалым Мұхтар Омарханұлы Əуезов есімі берілді. Алғашқы кітапхана меңгерушілері: Калюпа Людмила Михаиловна, Павлова Мария Сергеевна, Шапортова Людмила Александровна. 1975 жылы ОКЖ-де директор болып қызмет еткендер: Толмачева Тамара Алексеевна, Рашевская Клавдия Николаевна.
1982 жылдан – 2010 жылға дейін Жезқазған қалалық М. Əуезов атындағы орталық кітапхана директоры болып Тайжанова Тұрар Мейрманқызы қызмет етті.
2010-2017 ж.ж аралығында «Орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» КММ директоры Капкеева Шарипа Құрманқызы
2017-2021 ж.ж «Орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» КММ директоры Түгелбаева Ғалия Өмірзаққызы
2022 сәірінен -2022 желтоқсан айы аралығында «Орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» КММ директоры Нұрмағанбетов Ерлан Ермакұлы
1976 жылдан орталықтандырылған кітапхана жүйесі құрылып, құрамына 22 кітапхана енді.
М.Əуезов атындағы қалалық орталық кітапхананың –1997 жылы №2, №7 кітапхана- филиалдары ғана қалды. Жабылған 17 кітапхана-филиалдарының қоры орталық кітапханаға әкелініп, мұқият түрде тексеріліп, сөрелерден орын алды. «Оңтайландыру» саясатында әр басылымға жанашырлықпен қарап, білім бұлағының нәрін қазіргі ұрпаққа жеткізіп, халқымыздың рухани қазынасы – кітаптарды сақтап қалды.
2006 жылы жұмысты жандандырып, ауыл оқырмандарын өзіне тартып, білімге бет бұрғызу мақсатында Теректі елді мекенінен № 3 кітапхана – филиалы, Малшыбай ауылынан №4 кітапхана – филиалы, ашылды.
2007ж Кеңгір селосынан №5 кітапхана – филиалы және Талап селосынан №6 кітапхана – филиалы, 2008 жылы Қорғанбай ауылынан № 8 кітапхана- филиалдары ашылды.
2009 жылы заманауи ақпараттық технологиямен жабдықталған, заман ағымына сай қызмет көрсету мақсатында № 9 модельді кітапхана – филиалы ашылып, оқырмандарға қызмет көрсетті.
2002 жылы «Библиотека-4.02» кітапханалық электрондық бағдарлама кіргізіліп, электрондық каталог жұмысы басталды.
2004 жыл. «РАБИС» атты электрондық бағдарламасы енгізілді. Кітапхананың жан-жақты анықтама аппаратының негізінде оқырмандарға сапалы ақпараттық-библиографиялық қызмет көрсетіледі. Кітапханада негізгі технологиялық процестер автоматтандырылған: электронды каталог жəне мақалалардың электронды картотекасы, оқу процесін кітаппен қамтудың картотекасы жүргізіледі, мерзімді басылымдарға корпоративті сипаттама жасалады.
2005 жылы Қазақстан Республикасы Конституциясының 10 жылдық мерейтойына арналып, «Кітапхана – даналық мекені» атты кітапхана қызметкерлерінің мерекесі өтті. «Мамандық əлеміне саяхат» байқауында Жезқазған қаласындағы С.Сейфуллин, М.Əуезов атындағы жəне қалалық балалар мен жасөспірімдер кітапханасының қызметкерлері қатысып, өздерінің біліктіліктері мен кəсіби шеберліктерін, дайындық деңгейлерін сарапқа салды. Байқау қорытындысында «Үздік кітапхана» ауыспалы кубогын М.Əуезов атындағы кітапхана ұжымы жеңіп алды.
2009 жылы “Жол картасы” бағдарламасы бойынша кітапхана толық күрделі жөндеуден өткізілді, жаңа жиһаздармен жабдықталды.
Ғимараттың жалпы алаңы 230,5 шаршы метрді құрайды.
2010 жылы 1 сәуірден бастап қала әкімінің ”18 ақпан 2010 жылғы № 04/17 “Кітапханаларды қайта ұйымдастыру туралы” қаулысына және ҚР 2001 жылғы 23 қаңтардағы ” ҚР жергілікті және өзін-өзі мемлекеттік басқару туралы” Заңына сәйкес «Жезқазған қаласының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» КММ-не қарасты М.Әуезов атындағы кітапхана-филиалы болды.
2010 -2013 ж.ж жылдан аралығында Тайжанова Тұрар Мейрманқызы филиал меңгерушісі.
2013-2022 ж.ж аралығында Махмутова Анар Жамантайқызы филиал меңгерушісі болып қызмет атқарды.
2013 жылы ОКЖ арасындағы «Білікті маман – білімнің көшбасшысы» атты сайыста М.Әуезов атындағы кітапхана -филиалы 1-орын иеленді.
2013 жылы ОКЖ-сі ұйымдастырған «Библиографиялық құралдар жәрмеңкесі -2013» шебер класс сайысында А.Ж.Махмұтова «Тарихи-археологиялық мұражайының ашылғанына – 35 жыл» – ақпараттық- дайджест шығарып, «Мультимедиялық әдістемелік-библиографиялық құрал» номинациясымен марапатталды.
2013 -2014 жылдары қазақтың көрнекті ақын – жазушыларының, өнер қайраткерлерінің өмірі мен творчествасын, өлкелік ақындардың өлең жырларын оқырмандарға насихаттау мақсатында «Сөз зергері» қызығушылық клубы ұйымдастырылды.
2015 жылдан бастап оқырмандардың сұранысымен «Сөз зергері» қызығушылық клубы «Жас толқын» – поэзиялық клубы жұмысын жалғастыруда.
2016 жылы М.Әуезов атындағы кітапхана –филиалының 65-жылдығына орай оқырмандармен «Мәңгілік рухани орда» атты қонақжай кеші өткізілді.
«Жезқазған қаласының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі» ММ-нің . «Шығармашылық ізденіс» номинациясымен филиал меңгерушісі Махмұтова Анар Жамантайқызы марапатталды.
2017 жылы Қазақстан Республикасы «Өрлеу» білім-ғылым технология «ШЫҒАРМАШЫЛ ҰСТАЗ» ІІ-Республикалық байқауына ОКЖ-сінің М.Әуезов атындағы кітапхана –филиалының меңгерушісі Махмутова Анар Жамантайқызы қатысып, өзінің өткізген іс-шарасы «Тәуелсіздік жолы – нұрлы жол» үлгісін, видеоролигын www.ORLEU. KZ интернет ресурсына ұсынды. Арнайы комиссияның іріктеуінен өтіп, кітапханашылар арасынан Махмутова А.Ж. «Үздік кітапханашы» төсбелгісімен және мадақтамасымен марапатталды. Жолдаған толық мақалалары «Қазақстандық ЖОО мен орта мектептерде тәрбие мен білім беру: ізденіс және даму перспективалары II –том» – атты әдістемелік оқу құралында басылды.
Жезқазған қалалық әкімнің «Кітапхана майталманы» н о м и н а ц и я с ы және 100 000 теңге ақшалай сыйлықтың иегері М.Әуезов атындағы кітапхана-филиалының кітапханашысы Бөртебаева Қапиза алды.
Жезқазған қаласының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі ұйымдастырған «Кітапхана – даналық мекені» атты кітапханашылар мерекесі аясында Жәнібекова Айнекен – «Кәсіби шеберлігі үшін» номинациясының Дипломымен марапатталды.
«Жезқазған қаласының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» КММ ұйымдастырған «Жас кітапханашылар – кемел келешегіміздің кепілі» атты байқауында кітапханашы Айтбаева Айдана Қайратқызы «Үздік виртуалды кітап көрмесі» номинациясы бойынша және «Үздік сценарий» номинациясы бойынша II дәрежелі дипломмен марапатталды.
Жезқазған қаласы әкімінің марапатын Махмұтова Анар Жамантайқызы «Жылдың үздік кітапханашысы» номинациясы бойынша Диплом Ақшалай сыйақы 100 000 теңге иеленді
Жетпіс жыл тарихы бар кемелденіп отырған кітапхананың өткеніне көз салғанда осы орданың тарихын жасаушы – басшылары мен еңбек ардагерлері бар: марқұм болып кеткен Т.М.Тайжанова, Д.С.Сарсенбаева, М.Р.Жаманшалова.
Сонымен қатар З,А.Капизова, З.А.Мигунова, С.С.Сәдуақасова, З.Д.Елемесова, Р.А.Нұрышова, Х.М.Елеусізова, Н.К.Жансейтова, Б.Асаубаева, Қ.Бөртебаева, Р.Ш.Кадирбекова, К.А.Окумбаева т.б. қызмет деген бір белестен өтіп, құрметті демалыста болсада кітапханамен байланыстарын үзген жоқ.
20-30 жылдан аса еңбек еткен мамандар: Г.А.Әубәкірова,Г.Қ.Сүйіндікова, Л.Е.Мағзумова, А.И.Абенова, Қ.С.Қожырбаева, А.Ж.Махмұтова,С.М.Сексенбаева, А.С.Қыдырманова, т.б.
Бүгінгі күні кітап қоры – 177426 дана, оның мем.тілде 81286дана. Кітап қорын «Фолиант», «Жауһар», «Нұрлы Әлем», «Елорда», «Атамұра», «Библиотека Олжас», «Баянжүрек» т.б баспалар арқылы толықтыруда. Мерзімдік басылымдар саны-3335, мемлекеттік тілде- 2539. Журнал-2208 мемлекеттік тілде-1851, Газет 1127 мемлекеттік тілде-688.
Қазіргі уақытта 6166 оқырманға қызмет көрсетуде.
2022 жылы 16 наурызда Қазақстан Республикасының президенті Қасым-Жомарт Тоқаев парламент палаталарының бірлескен отырысындағы Қазақстан халқына Жолдауында Қарағанды облысының бөлігінен Ұлытау облысының құрылатынын айтты.
Ұлытау облысы Қазақстан президентінің жарлығына сәйкес 2022 жылы 8 маусымда құрылуына байланысты Жезқазған қаласының орталықтандырылған кітапханалар жүйесіне қарасты М.Әуезов атындағы кітапхана-филиалы 2023 жылдың қаңтар айынан бастап «Орталықтандырылған кітапханалар жүйесі болып қайта құрылды.
Құрамына «Балалар мен жасөспірімдер» кітапханасы, №№2,9 үлгілі кітапхана-филиалдары, №3 Теректі ауылдық кітапхана-филиалы, №4 Малшыбай ауылдық кітапхана-филиалы, №5 Кеңгір селолық үлгілі кітапхана-филиалы, №6 Талап ауылдық кітапхана-филиалы, №8 Қорғанбай ауылдық кітапхана-филиалы кіреді.
Қазіргі уақытта кітапхана ісінің майталманы Анар Жамантайқызы Махмұтова «Жезқазған қаласының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» КММ басшысының қызметін атқаруда.